اقتصاد ایران در سال جاری بر سر دوراهی بسیار سختی قرار گرفته، از یک سو با افزایش تورم به صورت فزاینده، طی سه سال اخیر به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ادامه این روند ممکن نیست و ممکن است اقتصاد ایران تجربه مشابهی به مانند ونزوئلا پیدا کند، از سوی دیگر ایجاد رونق اقتصادی که همواره شعار آن داده میشود، مسئلهای که به گفته کارشناسان در شرایط فعلی تنها از طریق چاپ پول میتواند رخ دهد. بسیاری بر این باور هستند که در وهله اول باید تورم را کنترل کرد و این موضوع تبدیل به اولویت اقتصادی شده، زیرا که در شرایط تورمی معیشت حداقلی بسیاری از مردم تهدید میشود و باید تورم را مهار کرد، در غیر این صورت در آینده این تورم افسار گسیخته تبعات جبران ناپذیری به دنبال خود خواهد داشت و رونق در شرایطی ماندگار خواهد شد که اقتصاد در ثبات و تعادل قرار داشته باشد.
کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه تورم در ایران به مرحله سخت و خطرناکی رسیده است، اظهار داشت: هیچ زمانی نرخ تورم به این میزان افزایش پیدا نکرده بود،در حال حاضر اقتصاد ایران بسیار متورم بوده و این بزرگترین مشکل اقتصادی قلمداد میشود، در سه سال گذشته تورم افسار گسیختهای گریبانگیر جامعه شده که این موضوع هر روز مشکلات بسیار زیادی را به بار میآورد. وی افزود: در بین این دو گانه که از بین کنترل تورم و ایجاد رکود و ایجاد رونق از طریق چاپ پول کدام سیاست را باید انتخاب کرد، به نظر بنده کنترل تورم اولویت دارد، زیرا در صورتی که حتی اگر رونق ایجاد شود در شرایط فعلی اقتصاد ایران، این موضوع باعث رشد پایه پولی و نقدینگی خواهد شد. ندری اضافه کرد: میانگین تورم سالانه در حال حاضر حدود ۲۲ درصد است که نرخ بسیار بالایی محسوب میشود، این نیز به دلیل آن است که طی ۳ سال گذشته نرخ تورم با رشد بسیار وحشتناکی روبرو بوده، در چنین شرایطی نمیتوان انتظار داشت که تولید رونق داشته باشد، زیرا چنین رونقی قدر مسلم تنها از طریق چاپ پول به دست آمده است. رونقی که در شرایط برنامه به دست آید به هیچ عنوان پایدار نخواهد بود بنابراین باید اولویت را به کنترل تورم داد تا بتوان کشور را از این توفان تورمی و پیچ خطرناک عبور داد. وی با تاکید بر اینکه با فرض رفع تحریمها و گشایشهای اقتصادی ناشی از این موضوع بازهم تورم پابرجا است، یادآور شد: این موضوع نیز به خاطر وجود مشکلات ساختاری است: ناکارآمدی بانکها، وضعیت بد بیمهها و صندوقهای بازنشستگی، فساد، رانت و سیستم فشل اداری، مشکلات مربوط به فضای کسب و کار و مدیریت ناکارآمد اقتصادی کشور همه و همه مشکلاتی است که باعث شده اقتصاد ایران به حال و روز فعلی بیفتد.
ندری خاطرنشان کرد: کسانی که دم از ایجاد رونق اقتصادی میزنند سریعترین راهکارشان برای ایجاد رونق چاپ پول و افزایش پایه پولی است که در نهایت این موضوع به افزایش تورم منجر خواهد شد، از سوی دیگر برای اینکه به این موضوع پی ببریم که مدیریت کلان اقتصادی چگونه بوده است، میزان تورم مشخص خواهد کرد که مدیریت چگونه بوده، به بیان دیگر هر چقدر که تورم بیشتر باشد میزان ناکارآمدی نیز به تبع آن افزایش خواهد یافت، این در حالی است که اگر ما بخواهیم تورم را کنترل کنیم قادر نخواهیم بود که آن را به زیر ۱۰ درصد برسانیم.
این اقتصاددان گفت: در بین سالهای ۹۲ تا ۹۶ که تورم کنترل شد این موضوع به دلیل گشایشهای ناشی از برجام صورت گرفت، در این رابطه نرخ ارز در طی چهار سال مورد اشاره بین ۳۲۰۰ تا ۳۷۰۰ تومان تثبیت شد با این حال ما طی این سالها نیز تورم ۱۰ درصدی تجربه شد، که اگر بخواهیم مقایسه کنیم با میزان تورم در سایر کشورها، این میزان عدد بالایی حساب میشود.
این استاد اقتصاد با بیان اینکه اگر بخواهیم تورم را به صورت ریشهای حل کنیم باید باید یک انقلاب اقتصادی به وجود آوریم، اضافه کرد: به بیان دیگر باید زیرساختها به صورت کلی تغییر پیدا کند، به تبع این موضوع اگر ما بخواهیم اصلاحات اقتصادی انجام دهیم این موضوع با مقاومتهای سیاسی همراه خواهد شد، در نتیجه انجام این موضوع بدون تبعات سیاسی و اقتصادی نیست و نیاز به جرات بسیار فراوانی دارد.
ندری با اشاره به اینکه انجام سه اقدام میتواند در کوتاه مدت تورم را کنترل کرد، گفت: اولین موضوع در این رابطه تثبیت نرخ ارز است، اگر قیمت دلار در یک محدوده ثبات پیدا کند، میتوان تورم را کنترل کرد، دومین اقدامی که باید صورت بگیرد در این راستا، واقعی کردن نرخ بهره است، طی سالهای بسیاری نرخ بهره منفی بوده، اما اگر نرخ بهره واقعی شود میتوان تورم را کنترل کرد، دست آخر نیز ایجاد رکود میتواند مانع از افزایش تورم شود، هرچند که ایجاد رکود ممکن است با مشکلاتی را به دنبال داشته باشد، اما باید به این نکته توجه کرد که کنترل تورم در درجه اول قرار دارد، زیرا که در شرایط رونق همانطور که اشاره شد با چاپ پول تورم باز هم افزایش پیدا خواهد کرد.